Rối loạn giấc ngủ đang ngày càng gia tăng trên thế giới, rối loạn giấc ngủ làm giảm chất lượng cuộc sống và đem đến các nguy cơ bệnh tật tiềm ẩn cho người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về chứng bệnh khó chịu này.
Giấc ngủ bình thường là gì?
Giấc ngủ bình thường bao gồm các chu kỳ
của giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (NREM) xen kẽ với giấc ngủ chuyển động
mắt nhanh (REM). Giấc ngủ NREM bao gồm giai đoạn ngủ nông và ngủ sâu. Giấc ngủ
REM còn được gọi là giai đoạn ngủ "mơ". Chức năng của giấc ngủ là phục
hồi, cung cấp thời gian nghỉ ngơi và hồi phục cho cơ thể.
Người lớn cần ngủ trung bình 8 tiếng
(từ 6-10 tiếng). Bình thường chúng ta sẽ ngủ thiếp đi trong vòng 10 đến 20 phút
từ lúc bắt đầu đi ngủ, thức dậy một cách tự nhiên một hay hai lần trong đêm sau
đó ngủ trở lại dễ dàng, và thức dậy cảm thấy sảng khoái.Trẻ em cần ngủ nhiều
hơn và có xu hướng ngủ sâu hơn, trong khi những người già bị thức giấc thường
xuyên hơn và ít ngủ sâu hơn.
Tác hại của chứng rối loạn giấc ngủ :
Các hậu quả nghiêm trọng tạm thời lâu
dài của sự thiếu ngủ phản ánh chức năng phục hồi quan trọng của giấc ngủ. Khi
chúng ta không ngủ đủ, trí nhớ, sự tập trung, sự tỉnh táo và tâm trạng đều bị ảnh
hưởng. Buồn ngủ ban ngày sẽ dẫn hiệu quả học tập và làm việc thấp và có thể dẫn
đến tai nạn nghiêm trọng. Nếu không điều trị, rối loạn giấc ngủ kéo dài có thể
làm giảm chất lượng cuộc sống và có thể làm tăng tỉ lệ mắc bệnh và tử vong.
 |
| Chứng rối loạn giấc ngủ |
1. Nguyên nhân của chứng rối loạn giấc ngủ
Nguyên nhân gây buồn ngủ ngày quá mức?
Các nguyên nhân phổ biến:
- Không ngủ đủ. Nhiều người không ngủ đủ
giấc do lựa chọn lối sống.
- Chứng ngưng thở lúc ngủ, hay
Obstructive sleep apnoea. Bệnh nhân có thể bị béo phì hoặc tắc nghẽn đường hô hấp
do vấn đề ở mũi hay cổ họng.
Nguyên nhân không phổ biến nhưng quan
trọng:
Chứng ngủ rũ, một loại rối loạn giấc
ngủ liên quan đến sự mất mát đột ngột của trương lực cơ, ảo giác và tê liệt cơ
khi thức dậy.
Tình trạng buồn ngủ ban ngày quá mức
có thể đủ nghiêm trọng để gây ra rối loạn xã hội hoặc nghề nghiệp. Khi đó bệnh
nhân nên được kiểm tra chính thức bởi thầy thuốc. Những người bị chứng ngưng thở
khi ngủ hay chứng ngủ rũ thường cần phải trải qua các nghiên cứu giấc ngủ.
Mất ngủ chỉ tình trạng khó khăn bắt đầu
ngủ hoặc ngủ thẳng giấc, hay là một giấc ngủ không sảng khoái. Mất ngủ thường liên quan đến nhiều hơn
một nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố tâm lý và lối sống:
- Căng thẳng quá mức hoặc stress không
được xử lý tốt
- Trầm cảm và lo âu
- Sử dụng quá nhiều caffeine
- Các thói quen ngủ không ngon và không đều
đặn
- Bệnh nhân bị mất ngủ kéo dài nên được
kiểm tra bởi bác sĩ để loại trừ khả năng trầm cảm tiềm ẩn, thường xuất hiện khi
thức dậy vào buổi sáng sớm. Bệnh nhân không thể ngủ mà không uống thuốc có thể
cần phải được giới thiệu đến phòng khám rối loạn giấc ngủ. Hầu hết bệnh nhân bị
mất ngủ có thể xử lý bằng cách thay đổi lối sống và thuốc men, và thường không
cần phải thực hiện nghiên cứu giấc ngủ.
Nguyên nhân của các hành vi bất thường
trong giấc ngủ?
Hành vi bất thường trong giấc ngủ thường
không cần điều trị cụ thể trừ phi có nguy cơ làm tổn thương, hoặc nếu các hành
vi bất thường gây cản trở giấc ngủ. Ví dụ các chứng rối loạn giấc ngủ liên quan
đến hành vi bất thường là hội chứng chân không yên và rối loạn chuyển động chân
tay có chu kì, trong đó chân bị co giật quá mức trước hoặc trong giấc ngủ gây mất
ngủ và buồn ngủ ban ngày quá mức. Parasomnias (bệnh mất ngủ giả) là các
hành vi bất thường trong khi ngủ có thể xảy ra ở trẻ em hoặc người lớn:
- Khiếp sợ khi ngủ
- Ác mộng
- Nói mớ
- Nghiến răng
- Mộng du
- Hành động như trong giấc mơ
Nghiên cứu giấc ngủ thường xuyên được
tiến hành để đánh giá những điều kiện này. Cần phân biệt với hiện tượng động
kinh xảy ra khi ngủ với những triệu chứng rất giống nhau.
2. Triệu chứng rối loạn giấc ngủ thường gặp
- Buồn ngủ quá mức vào ban ngày
- Mất ngủ
- Rối loạn hơi thở trong khi ngủ
- Hành vi bất thường trong khi ngủ
- Yếu tố nguy cơ
Những người có lịch ngủ không đều đặn,
bao gồm công nhân làm ca và những người đi du lịch qua những múi giờ khác nhau
thường xuyên, cũng có nguy cơ phát triển các vấn đề liên quan đến giấc ngủ.
Các yếu tố về lối sống như tiêu thụ
caffeine quá mức, thiếu tập thể dục thường xuyên, giải quyết stress kém và hút
thuốc lá đều có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ.
Nhìn chung, chất lượng giấc ngủ giảm
theo tuổi tác. Vì vậy, cũng như những thay đổi thoái hóa và tăng cân theo tuổi
tác, rối loạn giấc ngủ có xu hướng trở nên thường xuyên hơn khi chúng ta già
đi.
3. Phòng chống chứng rối loạn giấc ngủ
Một số mẹo phòng chống cơ bản để tránh
phát triển rối loạn giấc ngủ:
Nên ngủ đều đặn và thức dậy vào cùng một
thời gian mỗi buổi sáng.
Tránh ngủ ngày quá nhiều. Chỉ nên ngủ
một giấc ngắn trong ngày, nếu có, và ngủ ít hơn 1 giờ.
Tránh ăn quá no trước khi đi ngủ và /
hoặc tiêu thụ cà phê và rượu đặc biệt là sau khi ăn tối.
Không nên đi ngủ, trừ khi bạn mệt mỏi.
Bảo đảm môi trường ngủ thoải mái, tối
và yên tĩnh.
Chẩn đoán
Hầu hết các rối loạn giấc ngủ có thể
được chẩn đoán nếu nắm vững bệnh sử về giấc ngủ, bao gồm các câu hỏi về thói
quen ngủ, lối sống, thuốc của bệnh nhân và khám thể chất. Nghiên cứu giấc ngủ
có thể được yêu cầu ở một số bệnh nhân.
